DEAFpré: Matériaux bruts non vérifiés!
Lisez l’Avertissement!
L’utilisation de ce document est soumise à la licence CC BY-NC-SA 4.0 (droit d’auteur: Heidelberger Akademie der Wissenschaften)
toutes fiches de l’article Télécharger
fiches par lemme Télécharger
noble adj.
[FEW 7,157b lt. NOBILISTL; TL; Gdf; GdfC 10, 203 c; AND; MED 6, 1010 a; MED 6, 1010 b; DCCarp 283 c; TLF 12 S. 167 b; TLF 12, S. 167 a; FEW 7, 157 b; FEW 7, 158 a; AdHaleLexM; BoisvertVilleh; Chastell 188; DupinLaboulaye; Foerster; LevyTrés. – BPH 1892, p. 200, z. 10; BTDial 53, 142; Belz 44; BraultBlazon 246; BruckerSage S. 1022; Burgess 20, 57, 59, 61, 62, 102, 117, 135 - 136; CCM 36, 265; Chénon 1, 917 n. 2; Delisle 195, 1, 4; Hassell C 237; KaiserMPol 47; Katara 238; KellerWace 228 a; 386 ( = 127 a); LebsanftGruß p. 482; MantouVoc Y. 1348. 4, 67; G. 1348 b. 4, 5, 6; MessnerBers 195; R 277; R 68 p. 251, 72 p. 135; R 118, 495; R 114, 294 / 295; R 91, 572; R 118, 495 n° 46; R 77 p. 106, 78 p. 283; RLiR 30, [1975]; RoquesRég 316; Spec (3 - 4, 1991) p. 856; Ziltener 7208, 5870 a; 7111; [sigle] 99, 103, 116, 130, 137, 154.⁠]
(nobel MPolRustR; MacaireM 576, 1083, 3115; OgDanAlC 2925, nobelle [AttilaS XV, 2529], noble AlexisP O 8 e; AlexisS1 Prol., 40; RolB 434; BrendanW S. 201; LapidffS 344 E; CourLouisL1; MarieGuigW2; BenTroieC; EdConfVatS; BenDucF; AlexissH 88; CligesG; CligesM 387; MarieFabW 59, 4; MarieFabW2; AlexParA II (β 55) 875; Saisna/lB 1061; SimFreineGeorgM 67; SimFreineGeorgM s. G. 67; GuiotProvinsO 428, 459; BibleGuiotW; ChGuillI; MortAymC 1098; Bueve1S 2409, 9104; Bueve2S 55; Bueve3S 27, 1916, 4225; EvNicPraF A 226; RenclCarH; CoincyII30/31J 58; DocAubeC 48 - 1; DocAubeC 53 - 1; 89 - 4; 89 a - 10; DocHMarneG p. 489; chMe009 5; ChMa001 3; DocVosL 108, 22; 122, 1; TournAntW 1268 etc.; GilChinP 72, 5472; chMe030 8; chCOr004 3; FossierCh p. 553; FossierCh p. 472; chCOr006 4; CristalB 8275; Pères10C 57; Pères9M v. 953; chCOr009 13; chJu004 10; chCOr017 7; chCOr018 5; chCOr019 5; chCOr020 3; ChMM085 3; chCOr025 3; chCOr027 4; chCOr031 3; chCOr032 3; chCOr040 4; chCOr044 3; chCOr045 4; ChV0029 4; chCOr046 3; chCOr046 3; chCOr048 4; chCOr052 3; chHM054 1; ChMM117 3; ChMM119 3; chCOr060 3; chCOr060 3; chCOr063 3; chCOr064 4; chCOr065 4; ChMa078 3; ChMM121 3; chCOr068 3; chHM069 12; ChHM085 1; chCOr079 3; chCOr080 4; chCOr082 3; chCOr083 3; chCOr084 3; chCOr090 5; ChMe139 4; ChMM150 3; chMo205 2; CR 1259 10 32 01 3; R 1259 10 32 01 3; chCOr091 3; chCOr093 3; chCOr095 5; chCOr096 4; chCOr102 3; chJu014 1; chMa122 6; chMM178 3; chCOr112 3; ChMM179 3; ChMM180 3; ChMM184 3; chCOr077a 4; chCOr116 5; chCOr116 7; chCOr122 4; ChMa137 1; ChMM210 3; chCOr129 3; chCOr130 4; chCOr130 4; chCOr131 4; chCOr139a 3; chHM148 1; ChHM153 1; ChMM228 3; ChMM243 3; chCOr143 5; chCOr143 7; chCOr146 4; chCOr147 3; chCOr150 1; chCOr150 7; ChHM183 5; chHS031 3; ChMM254 3; ChMM262 3; ChMM262 3; ChMM262 3; chCOr142 3; chCOr153 3; chCOr154 3; chCOr158A 1; chCOr158B 1; chCOr158c 4; chCOr160 34; chCOr160bis 33; chCOr162 3; chCOr165 4; ChMa152 5; ChMa152 20; ChMM264 3; ChMM267 3; ChMM280 3; ChV0110 26; VMortAnW 203, 5; chCOr166 3; chCOr168 3; chCOr169 5; chCOr171 1; chCOr171 3; chCOr175 4; chCOr177 4; ChHM202 1; ChMa157 1; chCOr182 4; chCOr183 6; chCOr184 5; ChHM217 1; chHS042 15; chCOr192 4; chCOr194 3; chCOr196 3; chCOr199 4; chCOr199 4; chCOr199 7; chCOr199 13; chCOr199 13; chCOr199 14; chCOr231 7; chdouai0393 1; chdouai0394 1; chdouai0394 1; chMo262 3; ChV0124 2; chCOr204 5; chCOr205 5; chCOr207 3; chCOr208 4; chCOr209 3; chCOr210 3; chCOr211 5; chCOr215 4; chCOr215 6; chCOr215 7; chHM244 3; chMe215 1; chCOr217 3; chCOr217 4; chCOr219 4; chCOr221 3; chCOr221 12; chCOr222 3; chCOr223 7; chCOr225 4; chCOr225 5; chCOr225 8; ChMa186 6; chMa198 1; ChMa203 3; ChMa208 1; chMo270 3; chCOr224 1; chSL 006 5; EtSLouisV III, 194; chJu036 12; CharroicL; EmpConstOctC; chHS076 7; chHS091 12; chHS094 7; chHS100 12; chHS103 8; R 1279 10 26 01 2; AdHalePartN XVII, 51; ClefD 250, 251, 1552, 2589; chHS111 13; chHS111 13; chHS111 13; chHS114 10; chJu046 17; chSL 014 2; R 1280 06 28 01 2; R 1281 02 28 01 2; R 1281 02 28 01 2; ChN 002 4; docJuBe005 1; chSL 021 2; GouvRoisGauchyM p. 140, 37 / 38; chSL 023 2; chSL 024 2; R 1289 04 20 01 7; AttilaPrB; DrouartB 683, 699 etc.; JobB 145 ...; SThibAlH II, 64, 637; Appendice 2 : EM 1291 06 09 01 4; SermGuiG Zeile 502; chJu091 11; chJu093 25; chJu093 26; chSL 027 18; chHS129 9; chHS130 10; R 1299 08 03 01 4; FevresS 334 b - 16, 19; 342 - 6; chCOr032a 9; chSL 033 15; MPolGregM; chCOr166a 3; chCOr166a 6; chCOr046a 7; chCOr046a 7; chN 008 8; chN 008 11; chSL 037 19; chSL 041 7; chSL 044 3; chSL 045 14; chSL 046 3; chSL 054 13; chSL 060 4; chSL 060 8; chSL 062 19; chSL 064 3; docJuBe025 9; JVignayVégL; chN 014 52; docJuBe028 8; GeoffrParChronD 627, 1112, etc., 2388 etc.; MaillartR 2897; docJuBe033 28; chN 015 5; chN 017 4; chSL 076 7; chN 023 3; chN 028 6; chSL 086 9; DébCorpsArrL 114, 309, 33, 229, 253, 305, 58, 237; chSL 087 4; chSL 087 5; docJuBe060 6; docJuBe065 3; docJuBe069 1; chN 030 13; chSL 098 2; chSL 098 6; chSL 099 2; chSL 099 5; GuiNantvProlC 535, 747; docJuBe168 95; JMoteVoieP 2392, 2620; docJuBe280 9; [FroissDitsth/...F 160; AmphYpL 2; BaudSebB 91; BaudSebC p188; OrdAdmZ; docJuBe298 20; DeschQ IX, 386; JPreisMyrG 248, 1348, 2098 etc.; SottiesP I, 81, v. 189; PortBooksS 70, 73]; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 7, 16; 10, 325; 89 d, 25; etc.; BartschHorning 40, 34; 166, 18, Noble VillehW; (sigles à datations multiples:) HenryŒn; HenryŒn, NOBLE GuillPalMo; LMestL, nobles ChronSMichelB 2136, 2930, 3231; CligesF p. 352; MarieFabB; SGillesP 726; RobClariL 78 - 79; chMo028 7; chCOr006 9; GautLeuL2 VIII, 255; ChMM169 3; chCOr105 5; BrendanPr1W; chCOr160 4; chCOr160bis 4; chCOr174 4; chCOr175 5; chCOr185 3; chCOr217 5; chHS111 13; chHS111 14; R 1285 10 09 01 4; R 1285 12 20 01 4; JobB 1665; R 1293 03 32 01 4; R 1294 11 12 01 3; R 1297 01 31 01 3; R 1298 02 25 01 10; R 1298 02 25 02 10; VR 1298 02 25 01 10; R 1299 08 03 01 10; chSL 039 29; chN 009 7; JoinvW1 526 h; docJuBe032 9; chN 019 5; chSL 079 13; chSL 079 14; chSL 079 16; chSL 079 22; chSL 079 29; chSL 079 31; chSL 079 48; chN 024 3; chN 033 6; docJuBe127 7; docJuBe155 7; docJuBe156 6; docJuBe250 3; BelleHelR 875 a; [AalmaR 765; AalmaR 3325; AalmaR 3679; AalmaR 1963; AalmaR 2784; AalmaR 1938], Nobles GautLeuL2, noblez SimPouilleaB C 1038; DébCorpsArrL, nouble GuiotProvinsO; chJu009 3; chJu009 3; chJu012 3; docJuBe005a 1; SecrSecrPr7B p57, noubles SecrSecrPr7B p257)
  • 1o“noble (par naissance ou par ses qualités)” (AlexisP O 8 e; AlexisS1 Prol., 40; RolB 434; BrendanW S. 201; LapidffS 344 E; CourLouisL1; ChronSMichelB 2136, 2930, 3231; MarieGuigW2; BenTroieC; EdConfVatS; BenDucF; AlexissH 88; CligesF p. 352; CligesG; CligesM 387; MarieFabB; MarieFabW 59, 4; MarieFabW2; SGillesP 726; AlexParA II (β 55) 875; Saisna/lB 1061; SimFreineGeorgM 67; SimFreineGeorgM s. G. 67; GuiotProvinsO; GuiotProvinsO 428, 459; VillehW; BibleGuiotW; GuillPalMo; ChGuillI; MortAymC 1098; RobClariL 78 - 79; Bueve1S 2409, 9104; Bueve2S 55; Bueve3S 27, 1916, 4225; RenclCarH; CoincyII30/31J 58; DocAubeC 48 - 1; DocAubeC 53 - 1; 89 - 4; 89 a - 10; DocHMarneG p. 489; DocVosL 108, 22; 122, 1; TournAntW 1268 etc.; GilChinP 72, 5472; FossierCh p. 553; FossierCh p. 472; CristalB 8275; GautLeuL2; GautLeuL2 VIII, 255; Pères10C 57; Pères9M v. 953; BrendanPr1W; VMortAnW 203, 5; LMestL; EtSLouisV III, 194; CharroicL; EmpConstOctC; SimPouilleaB C 1038; AdHalePartN XVII, 51; ClefD 250, 251, 1552, 2589; GouvRoisGauchyM p. 140, 37 / 38; AttilaPrB; JobB 1665; JobB 145 ...; SThibAlH II, 64, 637; SermGuiG Zeile 502; MPolRustR; FevresS 334 b - 16, 19; 342 - 6; SecrSecrPr7B p57; SecrSecrPr7B p257; MPolGregM; JoinvW1 526 h; MacaireM 576, 1083, 3115; OgDanAlC 2925; JVignayVégL; GeoffrParChronD 627, 1112, etc., 2388 etc.; MaillartR 2897; DébCorpsArrL 114, 309, 33, 229, 253, 305, 58, 237; DébCorpsArrL; GuiNantvProlC 535, 747; JMoteVoieP 2392, 2620; BelleHelR 875 a; [AmphYpL 2; BaudSebB 91; BaudSebC p188; AttilaS XV, 2529; OrdAdmZ; AalmaR 765; AalmaR 3325; AalmaR 3679; AalmaR 1963; AalmaR 2784; AalmaR 1938; JPreisMyrG 248, 1348, 2098 etc.]; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 7, 16; 10, 325; 89 d, 25; etc.; BartschHorning 40, 34; 166, 18; HenryŒn; HenryŒn, BPH 1892, p. 200, z. 10; Belz 44; BraultBlazon 246; BruckerSage S. 1022; Burgess 20, 57, 59, 61, 62, 102, 117, 135 - 136; CCM 36, 265; Chénon 1, 917 n. 2; Delisle 195, 1, 4; Hassell C 237; KaiserMPol 47; Katara 238; KellerWace 228 a; 386 ( = 127 a); LebsanftGruß p. 482; MessnerBers 195; R 277; R 68 p. 251, 72 p. 135; R 118, 495; R 114, 294 / 295; R 91, 572; R 118, 495 n° 46; R 77 p. 106, 78 p. 283; RLiR 30, [1975]; RoquesRég 316; Spec (3 - 4, 1991) p. 856; Ziltener 7208, 5870 a; 7111; [sigle] 99, 103, 116, 130, 137, 154, TL; MED 6, 1010 b; TLF 12, S. 167 a; FEW 7, 157 b; AdHaleLexM; BoisvertVilleh; Chastell 188; Foerster; LevyTrés)
  • 2o⁠adj. substantivé “celui/celle qui est noble” (EvNicPraF A 226; DrouartB 683, 699 etc., Gdf; GdfC 10, 203 c; AND; MED 6, 1010 a; FEW 7, 158 a)
    • “monnaie d’or anglaise” ([FroissDitsth/...F 160; DeschQ IX, 386; SottiesP I, 81, v. 189; PortBooksS 70, 73], BTDial 53, 142; MantouVoc Y. 1348. 4, 67; G. 1348 b. 4, 5, 6, TL; DCCarp 283 c; TLF 12 S. 167 b; DupinLaboulaye)
  • 3o“Identificanda DocLing” (chMo028 7; chMe009 5; ChMa001 3; chMe030 8; chCOr004 3; chCOr006 4; chCOr006 9; chJu004 10; chCOr009 13; chCOr017 7; chCOr018 5; chCOr019 5; chCOr020 3; ChMM085 3; chCOr025 3; chCOr031 3; chCOr027 4; chCOr032 3; chCOr040 4; chCOr045 4; ChV0029 4; chCOr044 3; chCOr046 3; chCOr046 3; chHM054 1; chCOr048 4; ChMM117 3; ChMM119 3; chCOr052 3; ChMM121 3; chCOr060 3; chCOr060 3; chJu009 3; chJu009 3; ChMa078 3; chCOr063 3; chCOr064 4; chCOr065 4; chCOr068 3; chHM069 12; ChHM085 1; chJu012 3; chCOr079 3; chCOr080 4; ChMM150 3; ChMe139 4; chCOr082 3; chCOr083 3; chCOr084 3; chCOr090 5; R 1259 10 32 01 3; CR 1259 10 32 01 3; chMo205 2; chJu014 1; chMM178 3; chMa122 6; chCOr091 3; chCOr093 3; chCOr095 5; chCOr096 4; ChMM169 3; chCOr102 3; chCOr105 5; ChMM179 3; ChMM180 3; ChMM184 3; chCOr112 3; chCOr077a 4; chCOr116 5; chCOr116 7; ChMa137 1; ChMM210 3; chCOr122 4; chHM148 1; chCOr129 3; chCOr130 4; chCOr130 4; ChHM153 1; chCOr131 4; ChMM228 3; ChMM243 3; chCOr139a 3; chCOr143 5; chCOr143 7; chHS031 3; chCOr146 4; chCOr147 3; ChMM254 3; ChHM183 5; chCOr150 1; chCOr150 7; ChMM262 3; ChMM262 3; ChMM262 3; ChMM264 3; chCOr153 3; chCOr154 3; ChMM267 3; chCOr158A 1; chCOr158B 1; chCOr165 4; ChV0110 26; chCOr160 4; chCOr160 34; chCOr160bis 4; chCOr160bis 33; ChMM280 3; chCOr158c 4; chCOr162 3; ChMa152 5; ChMa152 20; chCOr142 3; ChMa157 1; chCOr166 3; ChHM202 1; chCOr168 3; chCOr169 5; chCOr171 1; chCOr171 3; chCOr177 4; chCOr174 4; chCOr175 4; chCOr175 5; ChHM217 1; chHS042 15; chCOr182 4; chCOr183 6; chCOr184 5; chCOr185 3; chCOr192 4; chCOr194 3; chCOr196 3; ChV0124 2; chdouai0393 1; chdouai0394 1; chdouai0394 1; chCOr199 4; chCOr199 4; chCOr199 7; chCOr199 13; chCOr199 13; chCOr199 14; chCOr231 7; chMo262 3; chCOr204 5; chMe215 1; chCOr205 5; chCOr207 3; chCOr208 4; chCOr209 3; chCOr215 4; chCOr215 6; chCOr215 7; chCOr210 3; chCOr211 5; chHM244 3; chMa198 1; ChMa186 6; ChMa203 3; chCOr217 3; chCOr217 4; chCOr217 5; ChMa208 1; chCOr219 4; chCOr222 3; chCOr221 3; chCOr221 12; chMo270 3; chCOr225 4; chCOr225 5; chCOr225 8; chCOr223 7; chCOr224 1; chSL 006 5; chJu036 12; chHS076 7; chHS091 12; chHS094 7; chHS100 12; chHS103 8; R 1279 10 26 01 2; chSL 014 2; chHS111 13; chHS111 13; chHS111 13; chHS111 13; chHS111 14; chJu046 17; R 1280 06 28 01 2; chHS114 10; R 1281 02 28 01 2; R 1281 02 28 01 2; docJuBe005 1; docJuBe005a 1; ChN 002 4; chSL 021 2; R 1285 10 09 01 4; R 1285 12 20 01 4; chSL 023 2; chSL 024 2; R 1289 04 20 01 7; Appendice 2 : EM 1291 06 09 01 4; R 1293 03 32 01 4; chJu091 11; chJu093 25; chJu093 26; R 1294 11 12 01 3; chSL 027 18; chHS129 9; R 1297 01 31 01 3; R 1298 02 25 01 10; R 1298 02 25 02 10; VR 1298 02 25 01 10; R 1299 08 03 01 4; R 1299 08 03 01 10; chHS130 10; chSL 033 15; chCOr032a 9; chCOr166a 3; chCOr166a 6; chSL 037 19; chN 008 8; chN 008 11; chSL 039 29; chCOr046a 7; chCOr046a 7; chN 009 7; chSL 041 7; chSL 046 3; chSL 044 3; chSL 045 14; chSL 054 13; chSL 060 4; chSL 060 8; chSL 062 19; chSL 064 3; docJuBe025 9; docJuBe028 8; chN 014 52; docJuBe032 9; docJuBe033 28; chN 015 5; chN 017 4; chSL 076 7; chN 019 5; chSL 079 13; chSL 079 14; chSL 079 16; chSL 079 22; chSL 079 29; chSL 079 31; chSL 079 48; chN 023 3; chN 024 3; chN 028 6; chSL 086 9; docJuBe060 6; chSL 087 4; chSL 087 5; docJuBe065 3; docJuBe069 1; chN 030 13; chN 033 6; chSL 098 2; chSL 098 6; chSL 099 2; chSL 099 5; docJuBe127 7; docJuBe155 7; docJuBe156 6; docJuBe168 95; docJuBe250 3; docJuBe280 9; [docJuBe298 20])
fiches par lemme Télécharger
anoblir v.tr.
[TL 1,398,50; GdfC 8, 127 b; DG; TLF; FEW 7, 159 a.⁠]
(anoblir [AalmaR 2782])
  • “donner la qualité de noble ou un titre de noblesse et les droits y afférant; anoblir” ([AalmaR 2782], TL 1,398,50; GdfC 8, 127 b; DG; TLF; FEW 7, 159 a)
Cf. DMF 2009 anoblir.
fiches par lemme Télécharger
anoblissement m.
[GdfC 8, 127 c; DG; TLF; FEW 7, 159 b.⁠]
  • “action d’anoblir; résultat de cette action” (GdfC 8, 127 c; DG; TLF; FEW 7, 159 b)
Cf. DMF 2009 anoblissement.
fiches par lemme Télécharger
ennoblir v.tr.
[TL; TL 3,467,38; GdfC 9, 472b; MED 3, 161b; TLF; FEW 7, 158b. – Bartzsch p171; MatHistVoc1 2,1; v. 1260.⁠]
(ennobilir ChastPerePrH 8, 16, ennobli (sigles à datations multiples:) HuntTeach II 84, ennoblir MarqueA; AcartH 757; [AalmaR 8.060; AalmaR 5644; AalmaR 6033; AalmaR 13.045], Ennoblir BibleMacéS3; (sigles à datations multiples:) HenryŒn, ENNOBLIR JVignayOdoT, ennoblissist [LégDorVignBatallD])
  • “donner du prix à; anoblir” (MarqueA; ChastPerePrH 8, 16; BibleMacéS3; AcartH 757; JVignayOdoT; [AalmaR 8.060; AalmaR 5644; AalmaR 6033; AalmaR 13.045; LégDorVignBatallD]; (sigles à datations multiples:) HenryŒn; HuntTeach II 84, Bartzsch p171; MatHistVoc1 2,1; v. 1260, TL; TL 3,467,38; GdfC 9, 472b; MED 3, 161b; TLF; FEW 7, 158b)
fiches par lemme Télécharger
ennoblissement m.
[TL; GdfC 472b; TLF; FEW 7, 158b.⁠]
  • “action d’anoblir; résultat de cette action” (TL; GdfC 472b; TLF; FEW 7, 158b)
fiches par lemme Télécharger
noblece f.
[TL; Gdf; Gdf 5, 503 b; GdfC 10, 204 b; AND; MED 6, 1018 a; DCCarp 283 c; DCCarp 283 c; DCCarp 283 c; TLF 12 S. 170 a; FEW; FEW 7, 158 a; DupinLaboulaye; DupinLaboulaye; LexMA 1, 119 ss.; LexMA 1, 119; LexMA 1, 119; LexMA 1, 119. – DiekmannSuff 90; KaiserMPol 82; KellerWace 202 b; 228 a; LeGoffSchmittDict 821; Messelaar 39, 147; MessnerBers 195; Morlet 275; ParéRose 104 - 108, 314; R 101, 381; R 68 p. 404; R 74 p. 60, 416; RLiR 30; Rbph 36, 1 (1958) 502, v. 1116; Runk p. 110; TraLiLi 23, 1985, 53.⁠]
(noblaice [ChevCygneBruxR], noblece ProvSalSanI; EneasS1 9497; BenTroieC; RouH; BenDucF 773, 13023; AimonFlH 7697, 61; PBeauvGerJ; Bueve2S 13 610; Bueve3S 3612; MorPhilP 3068, 5238, 5940; ChansArtB VIII, 25; TournAntW 353; GilChinP 410, 886; HuonRegrL; AldL 90, 14; AnticlC 483; VMortAnW 118, 2; DrouartB 424, 672 etc.; SermGuiG Zeile 844; SermGuiG Zeile 843 / 844; GeoffrParChronD; JMoteRegrS p. 203, 4141; JMoteRegrS p. 207; JMoteVoieP 3762, 3748; NoblBretZ; TristNantS; [AmphYpL 2; LégDorVignBatallD 544]; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 25, 341; 87 b, 162; 90 a, 1; 71, 268; 82, 67; 86, 181; HenryChrest, NOBLECE GuillPalMo; LMestL, nobleces MaillartR 2816; CoutBretP p. 249, l. 5 et 19 ; p. 466, l. 10; JMoteRegrS p. 179, nobleche SEust2P 618; BalJosCamA 3184; RobClariL 15, 79, 94 (note); SJeanEvW 824; JobB 1667, 1988; RenNouvR 2990, Nobleche RobDiableL, nobleice EstFougK 1084, noblesce EdConfVatS; EdmK 1769; SThomBenS 174; BestGuillR 225, 1084; BestAmOctT 2339; HerberiePrF1 H I 61; NicBozSAgatheK Jul 172, Agnès 41; TombChartr1/2/3S; MirNDPers1-40P 17 1788; CharlChauveC0 12566; [GesteMonglGir/Hern/RenD 664]; (sigles à datations multiples:) Aspland 9, 106; 23, 56, Noblesce (sigles à datations multiples:) HenryŒn; HenryŒn, noblesces GirRossAlH 117, noblesche ClefD 26, noblesse MarieGuigW2 Eq. 4, 125; MarieFabW2; BibleMalkS 10016; [AalmaR 1911; DeschQ VIII, 51; SottiesP; SEust11P 607; CoutMerOlaZ], nobloce PèresaK X 14, noublece SecrSecrPr7B p257)
  • “qualité par laquelle quelqu’un est noble, noblesse” (ProvSalSanI; EneasS1 9497; MarieGuigW2 Eq. 4, 125; BenTroieC; EdConfVatS; RouH; BenDucF 773, 13023; EstFougK 1084; MarieFabW2; EdmK 1769; SThomBenS 174; AimonFlH 7697, 61; RobDiableL; GuillPalMo; PBeauvGerJ; SEust2P 618; BestGuillR 225, 1084; BalJosCamA 3184; RobClariL 15, 79, 94 (note); Bueve2S 13 610; Bueve3S 3612; MorPhilP 3068, 5238, 5940; SJeanEvW 824; ChansArtB VIII, 25; TournAntW 353; GilChinP 410, 886; HuonRegrL; BestAmOctT 2339; AldL 90, 14; AnticlC 483; VMortAnW 118, 2; LMestL; ClefD 26; BibleMalkS 10016; HerberiePrF1 H I 61; DrouartB 424, 672 etc.; JobB 1667, 1988; PèresaK X 14; RenNouvR 2990; SermGuiG Zeile 844; SermGuiG Zeile 843 / 844; SecrSecrPr7B p257; GeoffrParChronD; MaillartR 2816; CoutBretP p. 249, l. 5 et 19 ; p. 466, l. 10; NicBozSAgatheK Jul 172, Agnès 41; GirRossAlH 117; TombChartr1/2/3S; JMoteRegrS p. 203, 4141; JMoteRegrS p. 207; JMoteRegrS p. 179; MirNDPers1-40P 17 1788; JMoteVoieP 3762, 3748; CharlChauveC0 12566; NoblBretZ; TristNantS; [ChevCygneBruxR; AmphYpL 2; AalmaR 1911; GesteMonglGir/Hern/RenD 664; DeschQ VIII, 51; SottiesP; SEust11P 607; CoutMerOlaZ; LégDorVignBatallD 544]; (sigles à datations multiples:) Aspland 9, 106; 23, 56; BartschChrest 25, 341; 87 b, 162; 90 a, 1; 71, 268; 82, 67; 86, 181; HenryChrest; HenryŒn; HenryŒn, DiekmannSuff 90; KaiserMPol 82; KellerWace 202 b; 228 a; LeGoffSchmittDict 821; Messelaar 39, 147; MessnerBers 195; Morlet 275; ParéRose 104 - 108, 314; R 101, 381; R 68 p. 404; R 74 p. 60, 416; RLiR 30; Rbph 36, 1 (1958) 502, v. 1116; Runk p. 110; TraLiLi 23, 1985, 53, TL; Gdf; Gdf 5, 503 b; GdfC 10, 204 b; AND; MED 6, 1018 a; DCCarp 283 c; DCCarp 283 c; DCCarp 283 c; TLF 12 S. 170 a; FEW; FEW 7, 158 a; DupinLaboulaye; DupinLaboulaye; LexMA 1, 119 ss.; LexMA 1, 119; LexMA 1, 119; LexMA 1, 119)
fiches par lemme Télécharger
noblement adv.
[GdfC 10, 204 b; AND; TLF 12, S. 168 a; BoisvertVilleh. – BlangezProv p. 69; KellerWace 228 a.⁠]
(noblemant FlorenceW 350 a: 178, noblement ChronSMichelB 915; BenTroieC; EdConfVatS; HornP 178, 1291, 4147, O 5209; RouH III, 4315; BenDucF 791, 9239, etc.; PelCharlF; PelCharlK 103; AlexParA II, 1765; AlexParA IV, 513; AimonFlH 10 388; GuiotProvinsO 940; BibleGuiotW; MortAymC 4102; Bueve2S 139, 589; Bueve3S 523; MorPhilP 1922; TristPrL 153, 22; 154, 28; TournAntW 473, 1317, 1612; VMortAnW 127, 2; JobB 2009, 2016; JobG 2010; MPolGregM; JoinvW1 22 e; GeoffrParChronD 2670, 4589 etc.; DébCorpsArrL 310; NicBozSAgatheK 184; GuiNantvProlC 634; JMoteVoieP 1549; [JPreisMyrG 2631, 5709, 447, 478 etc., 4265]; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 59, 2; BartschHorning 271, 18; MontRayn VI, 109; NoomenFabl t. 7, 440; NoomenFabl t. 8, 425, NOBLEMENT GuillPalMo)
  • “d’une manière noble” (ChronSMichelB 915; BenTroieC; EdConfVatS; HornP 178, 1291, 4147, O 5209; RouH III, 4315; BenDucF 791, 9239, etc.; PelCharlF; PelCharlK 103; AlexParA II, 1765; AlexParA IV, 513; AimonFlH 10 388; GuiotProvinsO 940; BibleGuiotW; GuillPalMo; FlorenceW 350 a: 178; MortAymC 4102; Bueve2S 139, 589; Bueve3S 523; MorPhilP 1922; TristPrL 153, 22; 154, 28; TournAntW 473, 1317, 1612; VMortAnW 127, 2; JobB 2009, 2016; JobG 2010; MPolGregM; JoinvW1 22 e; GeoffrParChronD 2670, 4589 etc.; DébCorpsArrL 310; NicBozSAgatheK 184; GuiNantvProlC 634; JMoteVoieP 1549; [JPreisMyrG 2631, 5709, 447, 478 etc., 4265]; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 59, 2; BartschHorning 271, 18; MontRayn VI, 109; NoomenFabl t. 7, 440; NoomenFabl t. 8, 425, BlangezProv p. 69; KellerWace 228 a, GdfC 10, 204 b; AND; TLF 12, S. 168 a; BoisvertVilleh)
fiches par lemme Télécharger
noblenesse f.
[AND.⁠]
  • “qualité par laquelle quelqu’un est noble, noblesse” (AND)
fiches par lemme Télécharger
noblerie f.
[TL; Gdf 5, 503 b; FEW 7, 158 b.⁠]
  • “qualité de ce qui est noble” (TL; Gdf 5, 503 b; FEW 7, 158 b)
fiches par lemme Télécharger
noblet adj.
[TL; Gdf 5, 503 c; FEW 7, 158 a.⁠]
(noblet NecrArrB S. 141 c; ChansSatBachJ; Taille1313M 32 b; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 64 b, 5)
  • 1o“noble (par naissance ou par ses qualités)” (dimin.)⁠ (NecrArrB S. 141 c; Taille1313M 32 b; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 64 b, 5, Gdf 5, 503 c)
  • 2o“qui va à l’encontre des bienséances par une estime excessive de soi; arrogant” (ChansSatBachJ, TL; FEW 7, 158 a)
fiches par lemme Télécharger
nobleté f.
[TL; Gdf 5, 503 c; Gdf; MED 6, 1019 b; FEW 7, 158 b. – KaiserMPol 95.⁠]
(nobleïteit DolopL, NOBLETE GuillPalMo, nobleté BenTroieC; Saisna/lB 1061; ChevCygneNaissT; FlorenceW 350 a: 30, 49, 2064. 2292, 4257, 4277, 4589; BlancandS 5910, 5524; Bueve2S 3632, 10614; AnsCartA 6954; HuonRegrL; HaginL 59 b; GeoffrParChronD 4856; RenContrR 11402; (sigles à datations multiples:) RecHist XXII, 964, nobletei GirRossAlH 5696, nobletez AttilaPrB, noblité MPolRustR)
  • 1o“qualité par laquelle quelqu’un est noble, noblesse” (BenTroieC; Saisna/lB 1061; ChevCygneNaissT; GuillPalMo; FlorenceW 350 a: 30, 49, 2064. 2292, 4257, 4277, 4589; BlancandS 5910, 5524; Bueve2S 3632, 10614; DolopL; AnsCartA 6954; HuonRegrL; HaginL 59 b; AttilaPrB; MPolRustR; GeoffrParChronD 4856; GirRossAlH 5696; RenContrR 11402; (sigles à datations multiples:) RecHist XXII, 964, Gdf; MED 6, 1019 b)
  • 2o“réunion de gens nobles” (Gdf 5, 503 c; FEW 7, 158 b)
  • 3o“action noble” (KaiserMPol 95, TL)
Cf. DMF 2009 nobleté.
fiches par lemme Télécharger
mfr. nobleur m.pl.
[SchelerJPreis 34184.⁠]
  • “les nobles” (SchelerJPreis 34184)
Cf. DMF 2009 nobleur.
fiches par lemme Télécharger
noblier m.
[Gdf 5, 504 a.⁠]
  • “fief noble” (Gdf 5, 504 a)
fiches par lemme Télécharger
noblir v.tr.
[Gdf 5, 504 a; FEW 7, 159 b.⁠]
(nobli PassionA S. 52 (n))
  • 1o“donner la qualité de noble ou un titre de noblesse et les droits y afférant; anoblir” (Gdf 5, 504 a; FEW 7, 159 b)
  • 2o⁠“?”⁠ (PassionA S. 52 (n))
Cf. DMF 2009 noblir.
fiches par lemme Télécharger
noblisement ?
(noblisement SecrSecrPr7B p257)
  • “?” (SecrSecrPr7B p257)
fiches par lemme Télécharger
noblisme adj.
(noblisme SecrSecrPr7B p256)
  • “?” (SecrSecrPr7B p256)
fiches par lemme Télécharger
noblissime adj.
[Gdf 5, 504 a. – KaiserMPol 146.⁠]
  • “très noble” (KaiserMPol 146, Gdf 5, 504 a)
fiches par lemme Télécharger
nobloi m.
[TL; Gdf 5, 504 a; Gdf 5, 504 b; AND; AND; AND; MED 6, 1015 a; DCCarp 283 c; FEW 7, 158 a; FEW; BarbierProc I, S. 101. – CorleyCont1 p185; CorleyCont2; CorleyCont2 App. VII TV 118; KellerWace 200a; MélFrappier 1144; R 74 p. 60; RLiR 23; 109, N 3; RoquesRég 316; RoquesRég 316.⁠]
(noblais SDenisPr1L; MirNDChartrK XXIII, 450, noblei HornP; AdgarN 116, 8; IpH 2183; 3920, 6092; SCathClemM; AngDialGregP 28 r° a, 94 r° b; EdConfCambrW 3349, 3804, 4358; BibbO 1129; (sigles à datations multiples:) Aspland 9, 15 *, Noblei ConqIrlO, nobleis ThebesC I, 9116; SEvroulS, nobloi RouH II 3037, 3250, 4327, III 3079, 10937; ContPerc2lC2 p142, NOBLOI GuillPalMo, noblois BeaumJBlL; CheviiEspI; BeaumS JBl 5607; OvMorB 8 p. 128, 801; OvMorB 3, p. 300, 66; PercefL2 VIII, 188, nobloiz PoireM)
  • 1o“magnificence, noblesse” (HornP; AdgarN 116, 8; ContPerc2lC2 p142; SCathClemM; GuillPalMo; AngDialGregO2 2778, 12208; AngDialGregP 28 r° a, 94 r° b; ConqIrlO; BeaumJBlL; CheviiEspI; EdConfCambrW 3349, 3804, 4358; BeaumS JBl 5607; PoireM; SDenisPr1L; MirNDChartrK XXIII, 450; OvMorB 8 p. 128, 801; OvMorB 3, p. 300, 66; PercefL2 VIII, 188; SEvroulS; (sigles à datations multiples:) Aspland 9, 15 *, CorleyCont1 p185; CorleyCont2; CorleyCont2 App. VII TV 118; KellerWace 200a; MélFrappier 1144; R 74 p. 60; RLiR 23; 109, N 3; RoquesRég 316; RoquesRég 316, Gdf 5, 504 b; AND; AND; MED 6, 1015 a; DCCarp 283 c; FEW; BarbierProc I, S. 101)
  • 2o“estime exagérée de soi-même, qui fait que l’on se juge supérieur aux autres; orgueil” (ThebesC I, 9116; RouH II 3037, 3250, 4327, III 3079, 10937; IpH 2183; 3920, 6092, AND)
  • 3o“réunion de gens nobles” (TL; Gdf 5, 504 a)
  • 4o“mets délicat” (BibbO 1129, FEW 7, 158 a)
Cf. ANDEl noblei; DMF 2009 nobloi.
fiches par lemme Télécharger
nobloie f.
[TL; Gdf; Gdf; Gdf 5, 504 a; FEW 7, 158 a. – RoquesRég 316.⁠]
(noblee RagemonL II, 95; II, 168; BalJosChardK p226, nobleie NicBozMorS, nobleye BrutusF; LReisEnglF 121 / 45 / 128, 42; NicBozEmpV 67, 82; NicBozJulK Jul. 133, Nobleye [BibbfW], noblez RagemonL)
  • 1o“magnificence, noblesse” (RagemonL II, 95; II, 168; RagemonL; BalJosChardK p226; BrutusF; LReisEnglF 121 / 45 / 128, 42; NicBozMorS; NicBozJulK Jul. 133; [BibbfW], RoquesRég 316, TL; Gdf; Gdf; FEW 7, 158 a)
  • 2o“réunion de gens nobles” (NicBozEmpV 67, 82)
  • 3o“mets délicat ” (Gdf 5, 504 a)
http://www.anglo-norman.net/D/wort Cf. ANDEl noblei.
fiches par lemme Télécharger
nobloiier v.
[TL; Gdf 5, 504 b; MED 6, 1016 b; FEW 7, 158 b. – RoquesRég 316.⁠]
(nobleie MarieFabB, nobleier MarieFabW 46, 74; 85, 23)
  • “se montrer orgueilleux” (MarieFabB; MarieFabW 46, 74; 85, 23, RoquesRég 316, TL; Gdf 5, 504 b; MED 6, 1016 b; FEW 7, 158 b)
fiches par lemme Télécharger
nobloise ?
[RLiR 32, 152.⁠]
  • ⁠“?”⁠ (RLiR 32, 152)
fiches par lemme Télécharger
noblé m.
(noblé ChardryDormM 540)
  • “pomp?” (ChardryDormM 540)
fiches par lemme Télécharger
nonnoble adj.
[TL. – RLiR 26, 326.⁠]
  • “qui n’est pas noble” (RLiR 26, 326, TL)
fiches par lemme Télécharger
nonnobleté f.
[TL; Gdf 5, 524c; FEW 7, 158b.⁠]
  • “action, comportement qui est ignoble” (TL; Gdf 5, 524c; FEW 7, 158b)
fiches par lemme Télécharger
surnoble adj.
[Gdf 7, 604 a.⁠]
  • “d’une haute noblesse” (Gdf 7, 604 a)
Cf. DMF 2009 surnoble.
fiches par lemme Télécharger
tresnoble adj.
[AND 817 b. – KaiserMPol 146.⁠]
(tresnoble chCOr199 13, Tresnoble [BibbfW])
  • 1o“très noble” ([BibbfW], KaiserMPol 146, AND 817 b)
  • 2o“Identificanda DocLing” (chCOr199 13)
Cf. ANDEl tresnoble.
fiches par lemme Télécharger
tresnoblement adv.
[AND 815 a.⁠]
(trenoblement NicBozAgnèsK Agnes 233)
  • “d’une manière magnifique” (NicBozAgnèsK Agnes 233, AND 815 a)
fiches par lemme Télécharger
desanobli p.p. pris comme adj.
[GdfC 9, 312b.⁠]
  • “qui n’est pas anobli” (GdfC 9, 312b)