DEAFpré: Matériaux bruts non vérifiés!
Lisez l’Avertissement!
L’utilisation de ce document est soumise à la licence CC BY-NC-SA 4.0 (droit d’auteur: Heidelberger Akademie der Wissenschaften)
toutes fiches de l’article Télécharger
fiches par lemme Télécharger
noir m. adj.
[FEW 7, 129b lt. NIGERTL; TL; TL; TL; Gdf 5, 485c; Gdf; Gdf 5, 515a; GdfC 10, 197b; AND; AND; AND; AND; AND; AND; MED 6, 1028b; TLF 12, S. 183a; FEW 7, 129b; FEW; FEW; FEW; FEW 7, 131a; FEW 7, 131a; AdHaleLexM; Baker; Baker; Chastell; DiStefLoc 584; Foerster; LevyTrés; LevyTrés. – BangertTiere 50, 69, 200; BraultBlazon; BraultBlazon; BraultBlazon; BraultBlazon; BraultBlazon; BullEtMLille p.25; DouëtArg 274; 240; DuboisDrap; Fagniez I, 226; FennisGal S. 1287; GononQuot 1152; Hassell A 193; HoltusEntree 164, 383; HoltusEntree 1665, 383; HoltusEntree 164, 383; KellerWace 29b, 294b, 304a; KitzeRoss 134; LevyHagin 4d9, ba 12; MedAev 64, 219; Messelaar; MélDufournet S. 414, v. 5274; MélThomasset; MénardRire 589; 593; MénardRire p.81; MölkLiterarästhetik 3,23; NobelAng p.9; OttCouleurs 20-24; OttCouleurs 160; PachnioTaille S. 23; Pck; Pope 323, 523, 684; R 107, 134, v. 4008; R 113,232; R 70, p. 145; R 71, p. 250, 256; RF 22 598; RLiR 55, p. 268; RLiR 26,282; RenF2 22471; RlFl 26; SchäferFarb; SchäferFarb S. 105; StM 25, 1984, 145; TraLiLi II-1; 145; Ziltener 6556, 8342, 8343, p. 695; ZrP Bd. 94, 1978, S. 665; ZrP Sb 77, 235; ZrP 96, 1980, 297; [sigle] 3, 23; [sigle]; [sigle] p.133.⁠]
(nair AdamA 1041, 1053; CantLandP 400; DelIsrE, neccre DocHainR; RegTournB 645; 423, negre [PortBooksS], neir BrendanW S. 201; LapidalS 350; 487, 500, 743, 935, 966, 1108, 1491, 1551, 119, 1492; LapidapS 115, 116; LapidffS 93A, 93(corr.), 401E, 410, 619, 719, 721, 722, 791, 879, 887, 891, 92; 270, 271, 400; GormB 93; EneasS1 2270, 4012; BenTroieC; BenTroiemR; RouH III2756, 10176; III 3462; BenDucF 22319, 23699, etc; SThomGuernW1 1986, 5772; RecMédJuteH S. 253/ Z.9; MarieFabW 49, 13; EdmK 3372; ProtH; TristThomW D. 1291, 1296, 1706, 1754; SimFreineGeorgM; AmbroiseP 2790; BestGuillR 2244; AngDialGregP 133v°b, 30v°b; PurgSPatrHarlV 505; PurgSPatrHarlV; ElucidaireGilR 272; EchecsCottH v. 101; HArciPèresO 874; SimPouilleaB 1913; FoukeH 5.11; Taille1313M; Taille1313M 30a; DialGregEvrS p. 989; (sigles à datations multiples:) AngDialGregO2 3086, 3192, 12858 etc., Neir PurgSPatrBerM, neire LapidffS 623G; EstFougK 176, 703; LSimplMedD 948; HosebHenL 36; (sigles à datations multiples:) HuntMed, neirs RolB 433, ner ClefD; ChaceOisiM; Taille1313M 23a; DialGregEvrS, nere LapidffS 424; FevresS 62b-6, ners ArtusS 223,2; LicorneG 8113, Ners SermMaurpB, neyr BueveAgnS 1162; FoukeB 51, 26; 79, 18; 23, 20; TwitiT, neyre BlackBookT II p 188; (sigles à datations multiples:) HuntMed 393, nigra FevresS 84-2, 102b-9, 117-14 etc; [RégSantélC 114r], nigre Pères10C 152, 425, 466, nir [AttilaS I, 734], noier CantLandP 2833, etc., noiere CoincyI36L 02, noir LapidffS 801D; ErecR 2908; PhilomB 1000, 3; RecMédJuteH p. 253,9; PercL 3931; SSagOctS K. 2013, 3550; C. 804; AlexParA II, (β31) 600, var t.5; AlexParA III, t.6; 139, 87; AlexParA III, t.6; 2737; 87; AlexParA 139; AlexParA 2737; AimonFlH 1832; FloovA 1075, 1137, 1220; Saisna/lB 1061; VMortHélW 13,12; 46,11; ContPerc1P T 9007; GuiotProvinsO 1625, 2629(?); BibleGuiotW; ChevBarAnS 549, 648, 654, 664; HerbCandS 9996; WaldefH 14373; Turpin5Wa; Bueve1S 1930, 4062, 5811; Bueve2S 797, 1428; Bueve3S 4099, 13929; CoincyChristO 888, 1835; ConstHamelR 812, 844; AucS10; RenclCarH; ChansArtB; CoincyII1...K; DocHMarneG 417b; TournAntW 984; GilChinP; ThibChampW; CoilleB 16,60,118, 119; JGarlrcH (25) f.2v; PèresL 43,19310 (manque gloss.); PhNovMémK XXII; AnticlC 2392; VMortAnW 312,2; chMe195 31; MoamT II, 48,20; II, 48,20; HaginL 4d, 6c, 7c, 10a, 19a, 20b, 35b, 356b; CharroicL; MédLiégH 207, 283, 1140; AdHalePartN 13, 34; ClefD 1265, 1913, 2501, 2526, 3331; OvArtPrP 395; GlSynDouceH p.19; JerusCont2G; PèresaK 8, 122; RenNouvR 4180; ImpArtB; Taille1297M 104, 111, 118; FevresS 57-5, 327b-13,15; FevresS 49-6, 50-1, 506-12,19, etc.; FevresS 22-18; 266-1; 49-17 etc.; EspVal 79, 12; 231, 27; 93,3; OgDanAlC 3177; Taille1313M 4a, 49c; Taille1313M 29a, 30a; GeoffrParChronD; DébCorpsArrL 262; GuiNantvProlC 164,355; JMoteVoieP 1704, 4454; InvJPreslD S. 96; ChevPapH 7,16 17,22; GalienD; [ModusT; AmphYpL; DeschQ I, 111 etc.; FroissBallB; GastPhébChasseT 148; JPreisMyrG 3759 var.; PortBooksS 113; OllaS 57]; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 7, 63; 10, 5; 53c, 19; BartschHorning 550, 18; BoulSed S.165; NoomenFabl t.7; NoomenFabl t. 6, 389; NoomenFabl III; NyströmMén 6, 1409; ProvM 266, 735, 1396-98; WaceMargK 141, Noir (sigles à datations multiples:) HenryŒn; HenryŒn, NOIR GuillPalMo; LMestL, noire LapidffS 474; AlexParA II 2145var. t. 5; RenR X-XI, 11393; SGenB 401, 1145; RobClariL 77; CoincyI1...K 302var; AucR3 24, 15; 38, 16; CoincyII30/31J 217; Pères10C 748; SimPouilleaB C 2724; CR 1282 07 20 02 4; R 1282 07 20 01 4; JobB 840; RenγF2; CR 1295 04 15 02 5; R 1295 04 15 01 5; R 1296 01 10 01 5; VR 1296 06 32 10 15; VR 1296 06 32 10 23; VR 1296 06 32 10 23; ChaceOisiM; EntreeT 5065, 5112, etc.; PercefL2 8, 194; [AmphYpL2; GaceBuigneB; GlLilleS 115a; GlLilleS 107a; GrantHerbC s. 88, n° 80]; (sigles à datations multiples:) NoomenFabl II, 8/ 226, Noire (sigles à datations multiples:) DouëtNArg, noires RoselLec 10874; R 1289 08 32 02 10; R 1295 03 17 01 7; R 1296 01 10 01 4; VR 1296 06 32 10 5; chN 014 30, noiro BertaMilC 225, noirs LapidffS 271D; AlexParA IV, 93,4,42; AlexParA BD. 7, p. 131; EscoufleM 303a, 7530; MortAymC 314, 1215, 398, 370, 449; DurmS 1581; ChMa186 4; FlorOctOctV 1856, 2184; GlDouaiE1 133; GlDouaiE1 96; JoinvW1 394a, 42a, etc.; [AalmaR 8,020; AalmaR 705; DeschQ VIII,181], noirss BalJosPr1M 35,42, noirz MenReimsP 22; MenReimsW 22, nors GuiotProvinsO; DolopL, noyres LapidPhilB 117, 32)
  • 1o“caractérisé par l’absence de couleur, par une couleur très sombre ou bien par l’absence de lumière; noir” (RolB 433; BrendanW S. 201; LapidalS 350; 487, 500, 743, 935, 966, 1108, 1491, 1551, 119, 1492; LapidapS 115, 116; LapidffS 93A, 93(corr.), 401E, 410, 619, 719, 721, 722, 791, 879, 887, 891, 92; 270, 271, 400; LapidffS 474; LapidffS 623G; LapidffS 424; LapidffS 801D; LapidffS 271D; GormB 93; EneasS1 2270, 4012; BenTroieC; BenTroiemR; ErecR 2908; PhilomB 1000, 3; BenDucF 22319, 23699, etc; SThomGuernW1 1986, 5772; AdamA 1041, 1053; RecMédJuteH S. 253/ Z.9; RecMédJuteH p. 253,9; EstFougK 176, 703; MarieFabW 49, 13; PercL 3931; EdmK 3372; SSagOctS K. 2013, 3550; C. 804; AlexParA II 2145var. t. 5; AlexParA IV, 93,4,42; AlexParA II, (β31) 600, var t.5; AlexParA III, t.6; 139, 87; AlexParA III, t.6; 2737; 87; AlexParA BD. 7, p. 131; AlexParA 139; AlexParA 2737; ProtH; AimonFlH 1832; RenR X-XI, 11393; TristThomW D. 1291, 1296, 1706, 1754; Saisna/lB 1061; SimFreineGeorgM; VMortHélW 13,12; 46,11; CantLandP 400; CantLandP 2833, etc.; ContPerc1P T 9007; GuiotProvinsO 1625, 2629(?); GuiotProvinsO; SGenB 401, 1145; AmbroiseP 2790; BibleGuiotW; BueveAgnS 1162; ChevBarAnS 549, 648, 654, 664; DelIsrE; GuillPalMo; WaldefH 14373; BestGuillR 2244; MortAymC 314, 1215, 398, 370, 449; Turpin5Wa; PurgSPatrHarlV 505; PurgSPatrHarlV; RobClariL 77; Bueve1S 1930, 4062, 5811; Bueve2S 797, 1428; DurmS 1581; ConstHamelR 812, 844; DolopL; CoincyI1...K 302var; CoincyI36L 02; AucR3 24, 15; 38, 16; AucS10; RenclCarH; ChansArtB; CoincyII1...K; CoincyII30/31J 217; DocHMarneG 417b; TournAntW 984; DocHainR; ArtusS 223,2; GilChinP; PurgSPatrBerM; ThibChampW; CoilleB 16,60,118, 119; EchecsCottH v. 101; HArciPèresO 874; JGarlrcH (25) f.2v; LSimplMedD 948; Pères10C 748; Pères10C 152, 425, 466; PèresL 43,19310 (manque gloss.); SermMaurpB; PhNovMémK XXII; MenReimsP 22; MenReimsW 22; AnticlC 2392; VMortAnW 312,2; LMestL; MoamT II, 48,20; II, 48,20; HaginL 4d, 6c, 7c, 10a, 19a, 20b, 35b, 356b; RegTournB 645; 423; CharroicL; FlorOctOctV 1856, 2184; MédLiégH 207, 283, 1140; SimPouilleaB C 2724; SimPouilleaB 1913; AdHalePartN 13, 34; ClefD; ClefD 1265, 1913, 2501, 2526, 3331; OvArtPrP 395; HosebHenL 36; GlDouaiE1 133; GlDouaiE1 96; GlSynDouceH p.19; JerusCont2G; JobB 840; PèresaK 8, 122; RenγF2; ImpArtB; Taille1297M 104, 111, 118; FevresS 62b-6; FevresS 84-2, 102b-9, 117-14 etc; FevresS 57-5, 327b-13,15; FevresS 49-6, 50-1, 506-12,19, etc.; FevresS 22-18; 266-1; 49-17 etc.; EspVal 79, 12; 231, 27; 93,3; JoinvW1 394a, 42a, etc.; ChaceOisiM; ChaceOisiM; FoukeB 51, 26; 79, 18; 23, 20; FoukeH 5.11; LapidPhilB 117, 32; BertaMilC 225; OgDanAlC 3177; Taille1313M 23a; Taille1313M; Taille1313M 30a; Taille1313M 4a, 49c; Taille1313M 29a, 30a; TwitiT; GeoffrParChronD; LicorneG 8113; DébCorpsArrL 262; EntreeT 5065, 5112, etc.; DialGregEvrS; DialGregEvrS p. 989; GuiNantvProlC 164,355; BlackBookT II p 188; JMoteVoieP 1704, 4454; InvJPreslD S. 96; ChevPapH 7,16 17,22; GalienD; [ModusT; AmphYpL; AmphYpL2; AttilaS I, 734; AalmaR 8,020; AalmaR 705; GaceBuigneB; DeschQ VIII,181; GastPhébChasseT 148; JPreisMyrG 3759 var.; PortBooksS; PortBooksS 113; GlLilleS 115a; GlLilleS 107a; GrantHerbC s. 88, n° 80; OllaS 57; RégSantélC 114r]; (sigles à datations multiples:) AngDialGregO2 3086, 3192, 12858 etc.; BartschChrest 7, 63; 10, 5; 53c, 19; BartschHorning 550, 18; BoulSed S.165; DouëtNArg; HenryŒn; HenryŒn; HuntMed 393; HuntMed; NoomenFabl t.7; NoomenFabl t. 6, 389; NoomenFabl III; NyströmMén 6, 1409; ProvM 266, 735, 1396-98; WaceMargK 141, BangertTiere 50, 69, 200; BraultBlazon; BraultBlazon; BraultBlazon; BraultBlazon; BraultBlazon; DouëtArg 274; 240; DuboisDrap; Fagniez I, 226; FennisGal S. 1287; GononQuot 1152; Hassell A 193; HoltusEntree 1665, 383; HoltusEntree 164, 383; HoltusEntree 164, 383; KellerWace 29b, 294b, 304a; KitzeRoss 134; MedAev 64, 219; Messelaar; MélDufournet S. 414, v. 5274; MélThomasset; MénardRire 589; 593; MénardRire p.81; MölkLiterarästhetik 3,23; NobelAng p.9; OttCouleurs 20-24; OttCouleurs 160; PachnioTaille S. 23; Pck; Pope 323, 523, 684; R 107, 134, v. 4008; R 113,232; R 70, p. 145; R 71, p. 250, 256; RF 22 598; RLiR 55, p. 268; RLiR 26,282; RenF2 22471; RlFl 26; SchäferFarb; StM 25, 1984, 145; TraLiLi II-1; 145; Ziltener 6556, 8342, 8343, p. 695; ZrP Sb 77, 235; ZrP 96, 1980, 297; [sigle] 3, 23; [sigle]; [sigle] p.133, TL; TL; TL; TL; Gdf 5, 485c; Gdf; AND; AND; AND; AND; AND; MED 6, 1028b; TLF 12, S. 183a; FEW; FEW; FEW 7, 131a; FEW 7, 131a; FEW; AdHaleLexM; Baker; Baker; Chastell; DiStefLoc 584; Foerster; LevyTrés; LevyTrés)
    • “qui est dans un état d’abattement, qui ne peut éprouver de gaieté; triste” (RouH III2756, 10176; III 3462; FloovA 1075, 1137, 1220; EscoufleM 303a, 7530; AngDialGregP 133v°b, 30v°b; Bueve3S 4099, 13929; CoincyChristO 888, 1835; ElucidaireGilR 272; RenNouvR 4180; [DeschQ I, 111 etc.; FroissBallB], ZrP Bd. 94, 1978, S. 665, Gdf 5, 515a; AND)
    • “qui désire provoquer, occasionnellement ou non, la souffrance physique ou morale d’autrui; méchant” (HerbCandS 9996; BalJosPr1M 35,42, FEW 7, 129b)
    • “qui est désagréable à voir; laid” ((sigles à datations multiples:) NoomenFabl II, 8/ 226, GdfC 10, 197b)
  • 2o⁠“?”⁠ (RoselLec 10874; PercefL2 8, 194, BullEtMLille p.25; LevyHagin 4d9, ba 12; SchäferFarb S. 105)
  • 3o“Identificanda DocLing” (chMe195 31; ChMa186 4; R 1282 07 20 01 4; CR 1282 07 20 02 4; R 1289 08 32 02 10; R 1295 03 17 01 7; R 1295 04 15 01 5; CR 1295 04 15 02 5; R 1296 01 10 01 4; R 1296 01 10 01 5; VR 1296 06 32 10 5; VR 1296 06 32 10 15; VR 1296 06 32 10 23; VR 1296 06 32 10 23; chN 014 30)
Cf. ANDEl neir; DMF 2009 noir.
fiches par lemme Télécharger
aneroiier v.
(aneryé (sigles à datations multiples:) HuntTeach 189)
  • “rendre noir” ((sigles à datations multiples:) HuntTeach 189; HuntTeach 189)
fiches par lemme Télécharger
ennercer v.
[RoquesRég 33.⁠]
(ennercer GlSynDouceH)
  • “rendre noir” (GlSynDouceH, RoquesRég 33)
fiches par lemme Télécharger
ennerer v.
[Gdf; FEW 7, 133b. – SchäferFarb S. 42.⁠]
(enneyrer (sigles à datations multiples:) HuntTeach II 42, ennoiré [ChOthéeF])
  • “rendre noir” ([ChOthéeF]; (sigles à datations multiples:) HuntTeach II 42, SchäferFarb S. 42, Gdf; FEW 7, 133b)
fiches par lemme Télécharger
ennerir v.
(ennoi(r)rir SBernCantG)
  • “rendre noir” (SBernCantG)
fiches par lemme Télécharger
ennoirissement m.
(ennoirissement SBernCantG)
  • “action de noircir, fait de noircir” (SBernCantG)
fiches par lemme Télécharger
nerciier v.
[DEAF; TL; Gdf; Gdf; Gdf 5, 515b; GdfLex; FEW; FEW 7,133b; FEW 7, 138b. – ActesMfr10 261; OttCouleurs 27; OttCouleurs 28; OttCouleurs 28; StädtlerGdfLex 261; TilLex.⁠]
(naigroier JerusT, nercoier (sigles à datations multiples:) LevyFabl XII 547, nerçoier (sigles à datations multiples:) MontRayn V 233; NoomenFabl t.7, 440; ReidFabl, neroier (sigles à datations multiples:) MontRayn V 385, noirchoier HuonSQuentL 555 (note), noircier [GodBouillBruxR], noircoie ChevCygneNaissM 2908, noirçoier ChevCygneNaissT 2909, noirçoiier OvMorB 4, p. 34, 1036)
  • 1o⁠v.intr. “être, devenir noir” (JerusT; ChevCygneNaissM 2908; ChevCygneNaissT 2909; HuonSQuentL 555 (note); [GodBouillBruxR]; (sigles à datations multiples:) LevyFabl XII 547; NoomenFabl t.7, 440; ReidFabl, TilLex, TL)
  • 2o⁠v.tr. “rendre noir” (StädtlerGdfLex 261, Gdf 5, 515b; GdfLex; FEW 7, 138b)
  • 3o⁠“?”⁠ (OvMorB 4, p. 34, 1036; (sigles à datations multiples:) MontRayn V 233; MontRayn V 385, ActesMfr10 261; OttCouleurs 27; OttCouleurs 28; OttCouleurs 28, DEAF; Gdf; Gdf; FEW; FEW 7,133b)
fiches par lemme Télécharger
neret m. adj.
[TL; TL adj.; Gdf; Gdf; AND; AND; AND; DCCarp 283a; DCCarp 284a; FEW; FEW 7,132a; FEW VII, 132a; DiStefLoc 577. – MöhrenVal; MöhrenVal; OttCouleurs 25; R 74,106; R 74, p.106; SchäferFarb S. 45.⁠]
(noirés PartonG 4885, noiret HerbCandS 3870; AngDialGregP 36r°b; Bueve3S 1052var; GéomSGenV 570; (sigles à datations multiples:) PannierLapid B 266; AngDialGregO2 3994)
  • 1o“noirâtre” (PartonG 4885; HerbCandS 3870; AngDialGregP 36r°b; Bueve3S 1052var; GéomSGenV 570; (sigles à datations multiples:) AngDialGregO2 3994; PannierLapid B 266, MöhrenVal; MöhrenVal; OttCouleurs 25; R 74,106; R 74, p.106; SchäferFarb S. 45, TL adj.; Gdf; AND; AND; AND; FEW; FEW 7,132a)
  • 2o⁠s.m. “petite monnaie de cuivre” (TL; Gdf; DCCarp 284a; DCCarp 283a; FEW VII, 132a; DiStefLoc 577)
Cf. ANDEl neiret; DMF 2009 noiret.
fiches par lemme Télécharger
nerir v.
[Gdf; Gdf; AND; AND. – GononQuot.⁠]
(noirir IpH 1376; Bueve3S 2692; [JPreisMyrG], norrist CoincyII1...K 2429var)
  • 1o“rendre/devenir noir” (Bueve3S 2692; CoincyII1...K 2429var; [JPreisMyrG], GononQuot, Gdf; Gdf; AND)
  • 2o“devenir blême, livide” (IpH 1376, AND)
fiches par lemme Télécharger
neror f.
[TL; TL; TL; FEW 7,133a. – RoPh 10, 64; TilGlan.⁠]
(NIgreur [AmphYpL2], nigreurs [AmphYpL V 17], nigror MoamT II, 45, 6; Gh, 27, 4, noireur [GlLilleS 130b], noiror SBernCantG)
  • 1o“qualité de ce qui est noir, noirceur” (SBernCantG; MoamT II, 45, 6; Gh, 27, 4; [AmphYpL V 17; AmphYpL2; GlLilleS 130b], RoPh 10, 64; TilGlan, TL; TL)
  • 2o“caractère méchant, perfide; noirceur” (TL; FEW 7,133a)
Cf. DMF 2009 nireur.
fiches par lemme Télécharger
neros adj.
[OttCouleurs 28.⁠]
(noirois GéomSGenV)
  • “noirâtre” (GéomSGenV, OttCouleurs 28)
fiches par lemme Télécharger
nertume f.
[TL; Gdf V, 516c; AND; FEW VII, 133b.⁠]
(nertume BrendanW 201,1111D, noirtume CantLandP 2792, 2835)
  • “qualité de ce qui est noir, noirceur” (BrendanW 201,1111D; CantLandP 2792, 2835, TL; Gdf V, 516c; AND; FEW VII, 133b)
fiches par lemme Télécharger
nerté f.
[TL; TL; Gdf; Gdf; Gdf; Gdf V, 516a; Gdf; DCCarp 283a; FEW; FEW; FEW 7, 133a; LevyTrés; BW5; LevyTrés. – Flam p. 40, 488b; LevyHagin 5c3, 24b27; OttCouleurs 28; RLiR 51,631; TraLiLi 19, 12; [sigle] t. 1, p. 26.⁠]
(neirete BestGuillR 479, nerté CommPsia1G 476.16, 64.17, 937.9; ThibMarlyS; GarLorrD; AmbroiseP 12216; BibleMorwH 75c; FetRomF1 497,7; 542,7,8; HistFécL 5862; PoireM; ClefD 2359; FevresS 59-17, 92b-23, 293-16; ChaceOisiM; (sigles à datations multiples:) RecHist XXIII 1112, Nerté EvNicAgnP, noireté FevresS 261-3, noirte [LégDorVignBatallD 867], noirté CommPsia1G; CommPsia1G; BestAmOctT 533; AnticlC 1361*; AnticlC 1361; HaginL 5c, 24b, 42c; SLouisPathMirF XXI,16; ChirPoutrS 44r°1; HMondB 1922; [AmphYpL2]; (sigles à datations multiples:) RecHist 146, norté FloovA 2169, 2177; FloovB 2169, 2177)
  • 1o“qualité de ce qui est noir, noirceur” (CommPsia1G; CommPsia1G; CommPsia1G 476.16, 64.17, 937.9; ThibMarlyS; FloovA 2169, 2177; FloovB 2169, 2177; BestGuillR 479; BibleMorwH 75c; FetRomF1 497,7; 542,7,8; BestAmOctT 533; HistFécL 5862; PoireM; AnticlC 1361*; AnticlC 1361; HaginL 5c, 24b, 42c; EvNicAgnP; ClefD 2359; SLouisPathMirF XXI,16; ChirPoutrS 44r°1; FevresS 261-3; FevresS 59-17, 92b-23, 293-16; ChaceOisiM; HMondB 1922; [AmphYpL2; LégDorVignBatallD 867]; (sigles à datations multiples:) RecHist 146; RecHist XXIII 1112, Flam p. 40, 488b; LevyHagin 5c3, 24b27; OttCouleurs 28; RLiR 51,631; TraLiLi 19, 12; [sigle] t. 1, p. 26, TL; Gdf; Gdf; Gdf; Gdf; DCCarp 283a; FEW; FEW; LevyTrés; BW5; LevyTrés)
  • 2o“état d’incapacité à éprouver de la joie, tristesse, deuil” (GarLorrD; AmbroiseP 12216, TL; Gdf V, 516a; FEW 7, 133a)
Cf. DMF 2009 noirté.
fiches par lemme Télécharger
nerçon f.
[TL; Gdf; AND; FEW 7,134a. – OttCouleurs 28.⁠]
(nerçun BrendanW 201,1111)
  • “qualité de ce qui est noir, noirceur” (BrendanW 201,1111, OttCouleurs 28, TL; Gdf; AND; FEW 7,134a)
fiches par lemme Télécharger
nerçor f.
[TL; Gdf 5, 515b; GdfC 10,198c; TLF 12,184a; FEW 7,134a. – OttCouleurs 28; TilGlan.⁠]
(neiçors BenDucF 4239, 26907, nerçor BenDucF; BenDucM II p. 316, v. 24727, noirceur [AmphYpL2], noirceurs ChirPoutrS 31 r° 2, noirgeur [AalmaR 8. 025; AalmaR 6898])
  • “qualité de ce qui est noir, noirceur” (BenDucF 4239, 26907; BenDucF; BenDucM II p. 316, v. 24727; ChirPoutrS 31 r° 2; [AmphYpL2; AalmaR 8. 025; AalmaR 6898], OttCouleurs 28; TilGlan, TL; Gdf 5, 515b; GdfC 10,198c; TLF 12,184a; FEW 7,134a)
Cf. DMF 2009 noirceur.
fiches par lemme Télécharger
nigrés adj.
[R 76 p 415.⁠]
  • “?” (R 76 p 415)
fiches par lemme Télécharger
noirance f.
[Baker.⁠]
  • “qualité de ce qui est noir, noirceur” (Baker)
fiches par lemme Télécharger
noirastre adj.
[TL; GdfC 10, 205c. – SchäferFarb S. 45.⁠]
  • “qui tire sur le noir” (SchäferFarb S. 45, TL; GdfC 10, 205c)
Cf. DMF 2009 noirâtre.
fiches par lemme Télécharger
noirat adj.
[TL; TLF 12, S. 138b; FEW 7, 131b; FEW 132b. – OttCouleurs 25; R 68, p. 375; SchäferFarb S. 45; SchäferFarb S. 45; [sigle].⁠]
(noirace (sigles à datations multiples:) PannierLapid E 625, noirasse SidracH p. 194)
  • “qui tire sur le noir, noirâtre” (SidracH p. 194; (sigles à datations multiples:) PannierLapid E 625, OttCouleurs 25; R 68, p. 375; SchäferFarb S. 45; SchäferFarb S. 45; [sigle], TL; TLF 12, S. 138b; FEW 7, 131b; FEW 132b)
fiches par lemme Télécharger
noirceüre f.
[MélSéguy.⁠]
  • “qualité de ce qui est noir, noirceur” (MélSéguy)
Cf. DMF 2009 noirçure.
fiches par lemme Télécharger
noircirer v.tr.
(norcirer GarMonglMü/Me/S 4025)
  • “rendre noir” (GarMonglMü/Me/S 4025)
fiches par lemme Télécharger
noirece f.
[TL; TL; TL; TL; AND; AND; FEW 7, 133a; FEW; FEW. – TilGlan; TilGlan; TilGlan.⁠]
(neiresce PetPhilT 1236, neresche [LégDorVignBatallD], nicreçe MoamT, nirece MoamT I 19, 8; 11, 5; 19, 9 etc, noirece SBernCantG; MoamT I, 61,2; II, 80,6, etc.; ChirPoutrS 37v° 20)
  • “qualité de ce qui est noir, noirceur” (SBernCantG; PetPhilT 1236; MoamT I 19, 8; 11, 5; 19, 9 etc; MoamT I, 61,2; II, 80,6, etc.; MoamT; ChirPoutrS 37v° 20; [LégDorVignBatallD], TilGlan; TilGlan; TilGlan, TL; TL; TL; TL; AND; AND; FEW 7, 133a; FEW; FEW)
fiches par lemme Télécharger
noiree f.
[TL; Gdf V, 515c; FEW 7, 133b. – OttCouleurs 25 n..⁠]
(noiree BrendanW S. 201, noirée InvJPreslD S. 96)
  • “sorte d’étoffe” (BrendanW S. 201; InvJPreslD S. 96, OttCouleurs 25 n., TL; Gdf V, 515c; FEW 7, 133b)
Cf. DMF 2009 noirée.
fiches par lemme Télécharger
noirement adv.
[Gdf; Gdf V,515c.⁠]
(neirement BenDucF 13789; ChastPereaM, noirement CoincyChristO 1566, 1640; CoincyII1...K 1582; GesteFrancorR 12247)
  • 1o“avec tristesse profonde” (CoincyII1...K 1582; GesteFrancorR 12247)
  • 2o“d’une manière sombre” (Gdf V,515c; Gdf)
  • 3o“avec méchanceté” (BenDucF 13789; ChastPereaM)
  • 4o⁠“?”⁠ (CoincyChristO 1566, 1640)
Cf. DMF 2009 noirement.
fiches par lemme Télécharger
noirien m.
[DionVigne p. 295, 296, 300; RézeauCép 263.⁠]
  • “sorte de cépage” (DionVigne p. 295, 296, 300; RézeauCép 263)
fiches par lemme Télécharger
noirier m.
(noirier RegTournB 394)
  • “ouvrier ou artisan qui peint des surfaces, des murs, des objets; peintre” (RegTournB 394)
fiches par lemme Télécharger
noiron adj.
[TL 7, 132b. – R 82, p.215; R 82, p. 215; SchäferFarb S. 46; VogelIntens 152.⁠]
(noiron MaccabGautS; GalienD)
  • 1o“qui tire sur le noir, noirâtre” (MaccabGautS, R 82, p.215; R 82, p. 215; SchäferFarb S. 46; VogelIntens 152, TL 7, 132b)
  • 2o⁠s.m. “diable” (GalienD)
Cf. DMF 2009 noiron.
fiches par lemme Télécharger
noirquin adj.
[Gdf V, 516b; FEW ,133a.⁠]
  • “qui est de couleur noire” (Gdf V, 516b; FEW ,133a)
fiches par lemme Télécharger
subnoir adj.
[FEW 7, 134 a. – SchäferFarb S. 46.⁠]
(subnoir ChaceOisi2H; ChaceOisi2H 22, 8; ChaceOisiM)
  • “qui tire sur le noir, noirâtre” (ChaceOisi2H; ChaceOisi2H 22, 8; ChaceOisiM, SchäferFarb S. 46, FEW 7, 134 a)
fiches par lemme Télécharger
deminoir adj.
[DuboisDrap 72, 207, 210.⁠]
  • “la plus foncée des nuances de bleu” (DuboisDrap 72, 207, 210)
fiches par lemme Télécharger
susnoir adj.
[SchäferFarb 46.⁠]
  • “noirâtre” (SchäferFarb 46)