DEAFpré: Matériaux bruts non vérifiés!
Lisez l’Avertissement!
L’utilisation de ce document est soumise à la licence CC BY-NC-SA 4.0 (droit d’auteur: Heidelberger Akademie der Wissenschaften)
toutes fiches de l’article Télécharger
fiches par lemme Télécharger
tor2 f.
[FEW 122,435a lt. TURRISTL 10, 389; GdfC 10, 784 b; AND 833b; AND 833a; AND 794 b; AND 802 b; FEW 12/2,435a; AdHaleLexM; BoisvertVilleh; DiStefLoc 847; DiStefLoc 845; KramerGader; KlugeM20. – [sigle]; Hassell T 65; KaiserMPol 131; KaiserMPol 115; KaiserMPol 134; MöhrenVal; Pck II; R 64,220; 77,379; 85,464; R 99, 1983; RLiR 30; Ziltener 6666, 6666â, 6667â; ZrP 96, 1980, p.414; ZrP Bd. 9K (1978) S. 180; ZrP 99 (1983) 13-15; [sigle] t.1, p. 599.⁠]
(thouars (sigles à datations multiples:) GarLorrP I, 275, tor EneasS1 6, 1175; FloreaK 1796, 1800; FloreaW 1560, 1796, 1812; ChronSMichelB 477; ErecR 3657, 3662-63, 3668; BenDucF; PelCharlK 113; CligesM 1916, 6206; AlexParA I, t.3, 254; AlexParA I, t.3, 284; AlexParA IV, 1085; AlexParA II(β96)1596.1; AlexParA 4; AimonFlH 11587; RenR XII-XVII, 13097, 15177; FloovA 2408, 2448; VMortHélW 21, 2; CantLandP 1915, 1951; ChevEspJ Ch231; JugAmS 203; MorPhilPrH 158, 4; PBeauvGerJ; VengRagF 590, 2312, 5041; SongeEnfM; LancPrK 8.33; AucS10; OiselWo 15; CoincyII10N 200, 522, 1041; ArtusS 87, 8; CristalB 1063, 1066; ThebesR 7328; ChMe105 4; HunbautW f. 136, 1268; chCOr130 26; chCOr130 43; VMortAnW 101, 5; CharroicL; AttilaPrB; GesteFrancorR 3823; (sigles à datations multiples:) Aspland II, 286; 24, 20; BartschChrest 11, 111; 15a, 14; 31, 3; 35, 67; BartschHorning 48, 30; 204, 36; StimmingMot; VillHonH2, Tor RobDiableL; ChMe037 5, TOR GuillPalMo, tor1 CligesG, tors GrantMalS2 82c, 96a; CantLandP 1617, 1621; SGenB 684; BestGuillR 3184; MortAymC 263, 1262, 2268, 2412, 2593; DurmS 4344; AucR3 XII 32; PrêtreJeanPr1ShH 49; BretTournD 1248, 3573, 4043 etc.; GeoffrParChronD; (sigles à datations multiples:) ConstHamelR 903, Tors SermMaurpB, torz MorPhilP, Torz VillehW, tour GaceBruléD XL, 41; Bueve1S 3314, 1625, 2017; RenclCarH; ChansArtB XVIII, 129; TournAntW 550, 1473, 2964, 3394; ChMe105 2; ChMM143 4; ChMe175 3; VMortAnW 39, 5; ChMe190 4; FloriantW 3971, 4301, 4926; AdHalePartN VIII, 24; chJu049 9; RenNouvR 3556; CptRoyM; NicBozChristK Chr. 9, 15; DialGregEvrS p. 1008; MirNDPers1-40P; ChevPapH 72, 32, 35; 73, 18; [Bersuire Prol. S. 3/ 36.3; Bersuire; AalmaR 13.110; OllaS p. 52; 67; MistHag6S 2314], toure MPolRustR; [ProstInv 241], tours MenReimsP 80, 343; MenReimsP 80, 343; MenReimsW 343, 80; EtSLouisV VV, 173; RV 1292 07 25 01 10; DébCorpsArrL 25, 50, tourt chJu049 6; docJuBe168 344; docJuBe168 348, tous LSimplMedD, tur RolB 253, 3636; BrendanW 210,1678; PhThCompS 1v,82; 23v,2170; 31r,2842; MarieGuigW2 G. 659, F. 156, L. 225; HornP 1152, 2902; PelCharlA; PelCharlF; MarieFabW 73, 47, 60, 82; MarieFabW2; SGillesP 631; AlexParA II (β 52) 761; IpH; ThomKentF 1591; FolTristOxfH 105; AlNeckUtensH P. 259; AlNeckUtensH p. 247; CantLandP 3073; BueveAgnS 491; SEdmPassG; ChGuillI 510,3426; RésSauvcJ; RenContrR I 354, turris CptRoyM)
  • 1o“bâtiment construit en hauteur, carré ou rond, dominant l'enceinte d'une ville ou d'un château, à fonction défensive, tour” (RolB 253, 3636; BrendanW 210,1678; PhThCompS 1v,82; 23v,2170; 31r,2842; GrantMalS2 82c, 96a; EneasS1 6, 1175; FloreaK 1796, 1800; FloreaW 1560, 1796, 1812; ChronSMichelB 477; MarieGuigW2 G. 659, F. 156, L. 225; ErecR 3657, 3662-63, 3668; HornP 1152, 2902; BenDucF; PelCharlA; PelCharlF; PelCharlK 113; CligesG; CligesM 1916, 6206; MarieFabW 73, 47, 60, 82; MarieFabW2; SGillesP 631; AlexParA I, t.3, 254; AlexParA I, t.3, 284; AlexParA IV, 1085; AlexParA II(β96)1596.1; AlexParA 4; AlexParA II (β 52) 761; IpH; AimonFlH 11587; RenR XII-XVII, 13097, 15177; ThomKentF 1591; FloovA 2408, 2448; FolTristOxfH 105; GaceBruléD XL, 41; RobDiableL; VMortHélW 21, 2; AlNeckUtensH P. 259; AlNeckUtensH p. 247; CantLandP 1915, 1951; CantLandP 1617, 1621; CantLandP 3073; ChevEspJ Ch231; JugAmS 203; SGenB 684; VillehW; BueveAgnS 491; GuillPalMo; MorPhilPrH 158, 4; PBeauvGerJ; SEdmPassG; VengRagF 590, 2312, 5041; BestGuillR 3184; ChGuillI 510,3426; MortAymC 263, 1262, 2268, 2412, 2593; SongeEnfM; Bueve1S 3314, 1625, 2017; DurmS 4344; LancPrK 8.33; AucR3 XII 32; AucS10; MorPhilP; OiselWo 15; PrêtreJeanPr1ShH 49; RenclCarH; ChansArtB XVIII, 129; CoincyII10N 200, 522, 1041; TournAntW 550, 1473, 2964, 3394; ArtusS 87, 8; CristalB 1063, 1066; LSimplMedD; RésSauvcJ; SermMaurpB; ThebesR 7328; MenReimsP 80, 343; MenReimsP 80, 343; MenReimsW 343, 80; HunbautW f. 136, 1268; VMortAnW 101, 5; VMortAnW 39, 5; EtSLouisV VV, 173; CharroicL; FloriantW 3971, 4301, 4926; AdHalePartN VIII, 24; BretTournD 1248, 3573, 4043 etc.; AttilaPrB; RenNouvR 3556; MPolRustR; GesteFrancorR 3823; CptRoyM; CptRoyM; GeoffrParChronD; DébCorpsArrL 25, 50; NicBozChristK Chr. 9, 15; DialGregEvrS p. 1008; MirNDPers1-40P; RenContrR I 354; ChevPapH 72, 32, 35; 73, 18; [Bersuire Prol. S. 3/ 36.3; Bersuire; ProstInv 241; OllaS p. 52; 67; MistHag6S 2314]; (sigles à datations multiples:) Aspland II, 286; 24, 20; BartschChrest 11, 111; 15a, 14; 31, 3; 35, 67; BartschHorning 48, 30; 204, 36; ConstHamelR 903; GarLorrP I, 275; StimmingMot; VillHonH2, Hassell T 65; KaiserMPol 131; KaiserMPol 115; KaiserMPol 134; MöhrenVal; Pck II; R 64,220; 77,379; 85,464; RLiR 30; Ziltener 6666, 6666â, 6667â; ZrP 96, 1980, p.414; ZrP Bd. 9K (1978) S. 180; [sigle] t.1, p. 599, TL 10, 389; GdfC 10, 784 b; AND 794 b; AND 802 b; AND 833b; AND 833a; FEW 12/2,435a; AdHaleLexM; BoisvertVilleh; DiStefLoc 847; DiStefLoc 845; KramerGader; KlugeM20)
    • “id.”, comme pièce d'échecs⁠ ([sigle])
    • “pagode” (R 99, 1983; ZrP 99 (1983) 13-15)
    • ⁠t. d'anat. tour des os “colonne vertébrale” ([AalmaR 13.110])
  • 2o“Identificanda DocLing” (ChMe037 5; ChMe105 2; ChMe105 4; ChMM143 4; chCOr130 26; chCOr130 43; ChMe175 3; ChMe190 4; chJu049 6; chJu049 9; RV 1292 07 25 01 10; docJuBe168 344; docJuBe168 348)
fiches par lemme Télécharger
torage m.
[TL 10, 397; Gdf VII, 747b; FEW 13, 2, 435 b. – Morlet 284; Morlet 284.⁠]
(tourage LongnonDoc 299 A)
  • “internement dans une tour, frais d'emprisonnement, ce que le prisonnier payait á son geôlier, garde d'une tour” (LongnonDoc 299 A, Morlet 284; Morlet 284, TL 10, 397; Gdf VII, 747b; FEW 13, 2, 435 b)
Cf. DMF2009 tourage.
fiches par lemme Télécharger
toral adj.
[TL 10, 397; FEW XIII, 2, 435b; Gdf 7, 752c.⁠]
(toral ChCharrouxN; GlBNlat8246M; (sigles à datations multiples:) GononTest; VillHonH2)
  • “qui supporte une tour (dit d'un pilier)” (ChCharrouxN; GlBNlat8246M; (sigles à datations multiples:) GononTest; VillHonH2, TL 10, 397; FEW XIII, 2, 435b; Gdf 7, 752c)
fiches par lemme Télécharger
torein m.
[TL 10, 414; Gdf; Gdf 7, 754c; AND 834a; FEW 13/2,435b. – ARom 8,478.⁠]
(toreinne BibleGuiotW, toreins GuillMarM 11812, toriens CoincyI1...K 388 var, turein ProtH)
  • “gardien d'une tour” (ProtH; BibleGuiotW; CoincyI1...K 388 var; GuillMarM 11812, ARom 8,478, TL 10, 414; Gdf; Gdf 7, 754c; AND 834a; FEW 13/2,435b)
Cf. ANDEl turein.
fiches par lemme Télécharger
torel m.
[TL 10, 415; Gdf 7, 752c; FEW 13,2 435b. – HoltusEntree 119, 158, 163, 169, 473; MantouVoc BT Dial 53, 158; MantouVoc Y.C. II 71 (22); VogelIntens 125.⁠]
(toral EntreeT 2890, 5984, 9315, torel BenTroieC; NecrArrB S. 159c; ThebesR 4243, torreaux ThomKentF 6224, torrel ThebesC, torriele ChevCygneNaissBeaN 1348, tourrel VengRagF 1799, turriau TournEnfL 588)
  • “petite tour, tourelle” (ThebesC; BenTroieC; ThomKentF 6224; ChevCygneNaissBeaN 1348; NecrArrB S. 159c; VengRagF 1799; TournEnfL 588; ThebesR 4243; EntreeT 2890, 5984, 9315, HoltusEntree 119, 158, 163, 169, 473; MantouVoc BT Dial 53, 158; MantouVoc Y.C. II 71 (22); VogelIntens 125, TL 10, 415; Gdf 7, 752c; FEW 13,2 435b)
Cf. ANDEl turele; DMF2009 tourel1.
fiches par lemme Télécharger
torele f.
[TL 10, 415; GdfC 10, 785 c; GdfC; AND 834a; AND 802 b; AND 801a; FEW 286a; FEW 13, 2, 435 b; FEW; FEW 13,2 436b. – BraultBlazon; BraultBlazon; BraultBlazon; ContPerc T 14449; FrankHart 64; R 78, p. 110; RLiR 36, 415.⁠]
(torele AmbroiseP 3207; DurmG; DurmS 4344; GeoffrParChronD 1929; (sigles à datations multiples:) Aspland 8, 297, toreles CharroiPo t. II, 189; SalzmanBuild 627; SalzmanBuild 423; (sigles à datations multiples:) RôleCamG 3, torelle Bueve1S 8277, torrelle TournAntW 3454, toureles BougWyffCal; CptRoyM 7524, tourelle CptRoyM; CptRoyM 7524 (a 1321); CptRenéL p. 97, n. 255, turele GysselingDocAnc p. 198 Z. 34; GysselingDocAnc p. 198, turiele RestorD)
  • “petite tour, souvent en encorbellement, qui flanque un édifice, tourelle” (GysselingDocAnc p. 198 Z. 34; GysselingDocAnc p. 198; CharroiPo t. II, 189; AmbroiseP 3207; Bueve1S 8277; DurmG; DurmS 4344; TournAntW 3454; BougWyffCal; SalzmanBuild 627; SalzmanBuild 423; CptRoyM 7524; CptRoyM; CptRoyM 7524 (a 1321); GeoffrParChronD 1929; RestorD; CptRenéL p. 97, n. 255; (sigles à datations multiples:) Aspland 8, 297; RôleCamG 3, BraultBlazon; BraultBlazon; BraultBlazon; ContPerc T 14449; FrankHart 64; R 78, p. 110; RLiR 36, 415, TL 10, 415; GdfC 10, 785 c; GdfC; AND 802 b; AND 834a; AND 801a; FEW 286a; FEW 13, 2, 435 b; FEW; FEW 13,2 436b)
Cf. ANDEl turele; DMF2009 tourelle.
fiches par lemme Télécharger
toreller v.intr.
[TL 10, 414; Gdf 7, 753a.⁠]
  • “s'éléver (en parlant d'une tour)” (GarMonglMü/Me/S 3759, TL 10, 414; Gdf 7, 753a)
fiches par lemme Télécharger
torerie f.
[TL 10, 415; FEW 13, 2, 435 b. – Morlet 284; Runk p. 116.⁠]
  • “droit de garde de la tour, redevance” (Morlet 284; Runk p. 116, TL 10, 415; FEW 13, 2, 435 b)
Cf. DMF2009 tourerie.
fiches par lemme Télécharger
torete f.
[TL 10, 416; Gdf 7, 753c; AND 834a; AND 836b; AND 834a; FEW 13, 2, 436 a. – BraultBlazon; Brüll 238.⁠]
(torete BenTroieC; VengRagW 1779; LancPrK 272.11; (sigles à datations multiples:) VillHonH2 17e, toretes CantLandP 1613; GautLeuL2 III 145, Toretes GautLeuL2, touretes TerrEvêqueH S. 171, tourettes SalzmanBuild 466)
  • “petite tour, tourelle” (BenTroieC; CantLandP 1613; VengRagW 1779; LancPrK 272.11; GautLeuL2; GautLeuL2 III 145; TerrEvêqueH S. 171; SalzmanBuild 466; (sigles à datations multiples:) VillHonH2 17e, BraultBlazon; Brüll 238, TL 10, 416; Gdf 7, 753c; AND 834a; AND 834a; AND 836b; FEW 13, 2, 436 a)
Cf. ANDEl turette; DMF2009 tourette.
fiches par lemme Télécharger
torier m.
[TL 10, 417; Gdf 7, 755a; GdfC 10, 786 a; FEW 13, 2, 435 b; DelbMat. – Fagniez II, 55; Morlet 284; Morlet 115; Runk p. 116.⁠]
(torier TerrEvêqueH S. 171, tourier JerusCont2G; CptRoyM 186, 194, 211, 256; CptRoyM 186, 194, 211, 256; MirNDPers1-40P; TristNantS 11101)
  • “gardier d'une tour, portier, geôlier” (TerrEvêqueH S. 171; JerusCont2G; CptRoyM 186, 194, 211, 256; CptRoyM 186, 194, 211, 256; MirNDPers1-40P; TristNantS 11101, Fagniez II, 55; Morlet 284; Morlet 115; Runk p. 116, TL 10, 417; Gdf 7, 755a; GdfC 10, 786 a; FEW 13, 2, 435 b; DelbMat)
Cf. DMF2009 tourier.
fiches par lemme Télécharger
torin m.
[Gdf 7, 755a.⁠]
(torin SoneG 1399, 1401; Taille1296M 139, 150; Taille1297M 126, 137, 440, 342; Taille1313M 7a, thorin Taille1313M S. 148; Taille1313M 27 d 2)
  • “bâtiment construit en hauteur, carré ou rond, dominant l'enceinte d'une ville ou d'un château, à fonction défensive, tour” (SoneG 1399, 1401; Taille1296M 139, 150; Taille1297M 126, 137, 440, 342; Taille1313M S. 148; Taille1313M 7a; Taille1313M 27 d 2, Gdf 7, 755a)
fiches par lemme Télécharger
tornal s.
(tournal [RenMontrV 11911])
  • “sommet d'une tour” ([RenMontrV 11911])
fiches par lemme Télécharger
tornele f.
[TL 10, 427; Gdf 7, 758b; FEW 13,2 436a. – Bull.Soc.Hist.d.P. 17 (1890) 152; CarolusCh; ChambonVar2; ContPerc M 18705; FM 22, 146; FritzFou 247, note 2; LabordeGl I, 8; Morlet 238; R 65, p. 503; RF 41/42 19; Runk p. 75; SammetSuff 33, 147.⁠]
(tornele MeraugisF 4273; NarbS 5184; DurmS 4344; LancPrK 8.14; RoselLec; ArtusS 44,9; 102,5; 294,13; ThebesR 9326; BrunLatC; JPrioratR; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 35, 71; BartschHorning 409, 14, tornelle BanMetzW T. 8, S. 380a; ChevFustfA; AliscmH 1781, 1809; LionBourgAlK 31679, 31751, tournele GuillTyrP 93; MenReimsP 131, 148, 213; MenReimsW; EnfRenC; CptRoyM 12516-14; FauvelChaillL A 35; DialGregEvrS p. 1008, tourneles FloriantW 1267, tournelle Bueve3S 4984, 5082, 9961; CptRoyF 4433, 4729; RenContrR II, 197 a; CptRenéL p. 94; ChevPapH 38, 34; [AalmaR 12.845], tourniele MerlinPropheB)
  • “petite tour, tourelle” (MeraugisF 4273; NarbS 5184; Bueve3S 4984, 5082, 9961; DurmS 4344; GuillTyrP 93; BanMetzW T. 8, S. 380a; LancPrK 8.14; RoselLec; ArtusS 44,9; 102,5; 294,13; ThebesR 9326; MenReimsP 131, 148, 213; MenReimsW; BrunLatC; EnfRenC; FloriantW 1267; ChevFustfA; CptRoyF 4433, 4729; JPrioratR; MerlinPropheB; CptRoyM 12516-14; FauvelChaillL A 35; DialGregEvrS p. 1008; RenContrR II, 197 a; CptRenéL p. 94; AliscmH 1781, 1809; ChevPapH 38, 34; LionBourgAlK 31679, 31751; [AalmaR 12.845]; (sigles à datations multiples:) BartschChrest 35, 71; BartschHorning 409, 14, Bull.Soc.Hist.d.P. 17 (1890) 152; CarolusCh; ChambonVar2; ContPerc M 18705; FM 22, 146; FritzFou 247, note 2; LabordeGl I, 8; Morlet 238; R 65, p. 503; RF 41/42 19; Runk p. 75; SammetSuff 33, 147, TL 10, 427; Gdf 7, 758b; FEW 13,2 436a)
Cf. DMF2009 tournelle1.
fiches par lemme Télécharger
tornelete f.
[TL 10, 428; Gdf 7, 758c.⁠]
(tornelete JVignayVégL, tournelette [AnglureB])
  • 1o“toute petite tour” (JVignayVégL, TL 10, 428)
  • 2o“sorte de cage en maçonnerie ou en bois entourant un pilier” ([AnglureB], Gdf 7, 758c)
Cf.DMF2009 tournelette.
fiches par lemme Télécharger
tornace f.
[TL 10, 424; Gdf 7, 756c; FEW 13,2 436a.⁠]
  • “tour de fortification” (TL 10, 424; Gdf 7, 756c; FEW 13,2 436a)